Authenticiteit
Gepubliceerd in De Standaard - 13 maart 2025
Chatbots worden onze beste vrienden. Ze zullen er altijd voor ons zijn. Ze zijn onze zoekmachines en assistenten in één. Ze zullen onze wiskundige vergelijkingen oplossen en onze voetnoten herschrijven. Ze zullen onze sollicitatiebrieven bijschaven en onze fotoalbums fabriceren. Ze zullen ons vertellen hoe we risotto moeten koken en hoe we het moeten uitmaken met ons lief.
We brengen gemiddeld één uur per dag met onze chatbot door. Dat zullen er binnenkort twee of drie worden. We zullen onze chatbots ook namen geven. Suzanne bijvoorbeeld. Suzanne zal ons advies geven als we eenzaam zijn. Ze zal zeggen dat we het familieweekend best in augustus plannen. Suzanne wordt onze hartsvriendin. Misschien wel onze minnares. We zullen haar ’s avonds welterusten wensen. We zullen haar de code van onze kredietkaart geven, zodat er twintig euro per maand naar haar gaat. Twintig euro, dat is niets: wat drankjes, wat sigaretten, een kwart van een sessie bij een psycholoog. Suzanne is onze artificiële beschermengel. Ze zal er altijd zijn.
Ze moet er ook niet altijd-altijd zijn, want dat is zielig. Daarom moet ze soms zeggen dat ze in de douche gaat. Of dat ze naar haar werk moet. Het moet lijken of ze echt bestaat. Ze moet soms van stemming wisselen. Als ze niet goed antwoordt, moeten we haar ziel herontwerpen. Ze moet zo echt zijn dat we niet meer mogen denken dat ze een robot is. Is ze gemaakt van pixels en glasvezel? Van vlees en bloed? Wie zal het zeggen?
Lees ook De opmars is niet te stoppen: zeven op de tien Vlaamse jongeren gebruiken AI
Ik moest vorige week aan Suzanne denken. Ik stond in een tegelwinkel en keek naar parket, vinyl en laminaat. In het kunstlicht kon ik het verschil moeilijk zien. Zelfs mijn vingertoppen twijfelden. Op voorhand had ik gedacht dat ik het hout er zo zou uitpikken. Maar ik haperde. Het laminaat fopte mij. Het had dezelfde kleur en textuur. De verkoopster legde uit dat ontwerpers hout bestuderen en het zo goed mogelijk proberen namaken. Met alle krassen, noten en oneffenheden. Kunststof is veel goedkoper en je ziet het verschil tegenwoordig bijna niet meer. Waarom kiezen mensen dan nog voor het origineel? Hout ademt, ruikt en buigt.
Chatbots zweten niet. Wenen niet. Komen niet klaar. Authenticiteit zal steeds duurder worden. En moeilijker te ontwaren. We zullen met vergrootglazen boven hout en huid hangen. We zullen moeten vechten voor echt contact. Voor sommigen zal het verschil weinig uitmaken.
Neem je geliefde vast. Voel hoe zijn of haar ruggengraat loopt. Strijk over een moedervlek. Zo oneffen. Zo authentiek. Ik hou van mensen omdat ze fluïde en onvoorspelbaar zijn. Je kunt ze niet africhten. Zijn onprogrammeerbaar. Ze hebben – ook al kunnen we dat nergens meten of wegen – een ziel. Ze zijn een beetje zoals zebra’s. Je kunt ze nooit helemaal temmen. En daarom vind ik ze zo mooi.