Lessen in onverstoorbaarheid
Gepubliceerd in De Standaard - 10 oktober 2024
Het leven is mooi! Ik win een prestigieuze prijs in de mooiste kluizenzaal ter wereld. Ik word opgehaald in een taxi door de ambassadeur. Ik lunch met een bekende schrijver in Praag. Ik dans op het Kinderboekenbal. Ik word uitgenodigd om te logeren in kastelen. De lucht is roze! Ik trakteer ijsjes aan iedereen die ik tegenkom.
Dan ontploft er een bom in het hart van mijn familie. Alles waar ik mee bezig ben, stelt niets meer voor. Voor ik het weet, sta ik soep te maken in de keuken van mijn grootmoeder. Ik leer eindelijk waar de snijplanken en de onderleggers liggen.
Misschien zijn dit de woeste baren van het leven. En misschien win ik deze week wel punten in het Duolingo-spel van volwassenwording. Te weten dat dingen omslaan en altijd tegelijkertijd toeslaan. Er is geen hoog zonder laag. Soms moet je je leven pauzeren en een ander leven depanneren. Familie boven alles. Dat zit als een mantra in mijn hoofd. En ik maak stappenplannen om ons uit de storm te halen. Reddingsvesten aan? Reddingsboten klaar? Nu ben ik het die mijn grootmoeder soep opschept, en niet zij. Nu is het aan mij. Zoals je in een kaartspel soms zit te dromen, en degene voor je knikt; nu is het aan jou.
Epictetus zegt: speel de rol die je krijgt toegewezen met verve. Gisteren was ik een diva, vandaag een verpleegster. En ik speel mijn rol met verve.
Het zakboekje van Epictetus draag ik al sinds mijn zeventiende dicht bij me. Als ik niet kan stoppen met denken, blader ik erdoor en lees een bladzijde. Een beetje zoals met marsepein. Ik sta mezelf één stukje toe. Dan praat ik in gedachten met een stoïcijn van tweeduizend jaar geleden. Hij leert me de lessen in onverstoorbaarheid.
“Vergeet niet dat je een toneelspeler bent in een stuk waarvan de schrijver de plot heeft bedacht. Hij bepaalt de lange of korte duur van je optreden en als hij wil dat je een arme sloeber speelt, heb jij maar te zorgen dat je zo’n figuur met verve uitbeeldt. Wat de rol ook is, een mankepoot, magistraat of burgerman – het is jouw enige taak om daar een fraaie creatie van te maken. De bezetting bepaalt een ander.” (Epictetus)
Ik zal een verpleegster spelen en ze zullen mij een Oscarnominatie geven. Ik ben nu in de backstage van het leven en schrob de keukenvloer, terwijl niemand naar me kijkt. Mijn grootmoeder fluistert: “Je soep is een vitamine, het is eten en drinken tegelijk.” We komen er samen bovenop. De buurvrouw zegt dat ik toch zo’n zorgertje ben. Ik kan alleen maar denken: method acting werkt. Maar verpleegsters kunnen niet hele dagen en nachten waken. ’s Avonds ga ik tot erg laat dansen om geen verpleegster, maar een losgeslagene te zijn. Doen alle volwassenen dit? De nacht is een uitstekende bondgenoot om van rol te wisselen! Het leven is verrukkelijk! Het leven is verschrikkelijk! Het leven is onvoorspelbaar! Als ik dans, schud ik alle woede van mij af. En als ik schrijf, hoor ik mijn stem. Onverstoord.